Ölümlü Trafik Kazalarında Tazminat

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kara yolu trafik kazası istatistiklerine göre 2024 yılında 1 milyon 444 bin 27 trafik kazası oldu. Bu sayının 1 milyon 177 bin 172'sini hasarlı, 266 bin 855'ini ölümlü yaralanmalı kazalar oluşturdu.

Bu yazımızda ölümlü trafik kazaları yaşanması halinde ölen kişinin yakınlarının hukuken sahip olduğu haklardan kısaca bahsedeceğiz.

Başta 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile diğer ilgili mevzuat uyarınca ölümlü trafik kazaları halinde kusurlu olan taraf haksız fiilinden ötürü, ölen kişinin yakınlarına maddi ve manevi tazminat ödemekle sorumludur.

Ölümlü Trafik Kazaları Kaynaklı Tazminat Talepleri Nelerdir?

Ölümlü trafik kazasında, ölenin yakınlarının talep edebileceği tazminat kalemleri maddi ve manevi olarak iki ayrı başlıkta ele alınabilir.

Maddi Tazminat Talepleri

• Destekten Yoksun Kalma Tazminatı ( Ölen kişinin ekonomik desteğinden mahrum kalanlar ile ilgili )

• Cenaze ve Defin Giderleri ( Ölüm sonrası oluşan masraflar )

• Tedavi Giderleri ( Ölüm hemen gerçekleşmemişse, hastane ve bakım masrafları )

• Araç Hasarı ( Varsa kazaya karışan araçta oluşan zararlar )

  
  

Manevi Tazminat Talepleri

• Ölen kişinin yakınlarının yaşadığı acı, elem ve ızdırap nedeniyle talep edilen manevi tazminat

Ölümlü trafik kazasında kimler tazminat davası açabilir?

Her somut olayın kendi şartlarına göre detaylı değerlendirilmesi gerekse de genel olarak kusurlu ve hukuka aykırı fiil sonucu ölen kişinin yakınlarının ve varsa kazada zarar gören aracın ya da malın sahibinin ölümlü trafik kazasından kaynaklı tazminat davasını açabileceğini söyleyebiliriz.

Ölümlü trafik kazası kaynaklı destekten yoksun kalma tazminatını kimler talep edebilir?

Kusurlu ve hukuka aykırı fiil ile yaşanan trafik kazasında ölen kişinin desteğinden yoksun kalanların bu hususta maddi tazminat talep hakkı vardır. Ölen kişinin hayatta iken kendisine destek olduğunu ispat eden herkes, destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunabilir diyebiliriz.

Yargıtay kararlarına göre; ölen kişi bekarsa anne ve babasına, ölen kişi evli ise eşi ve çocuklarına destekte bulunduğu bir karine olarak kabul edilir. Yani anne, baba, eş ve çocukların ölenden destek aldığını ispat etmesine gerek yoktur.

Ancak bu kişilerin dışında birileri destekten yoksun kalma tazminatı talep ediyorsa, ölen kişinin hayattayken kendilerine destek olduğunu ispatlamaları gerekecektir.

Ölümlü trafik kazası kaynaklı manevi tazminatı kimler talep edebilir?

TBK madde 56 manevi tazminatla ilgili olup ölen kişinin yakınlarının hakkı olduğunu belirtmektedir.

Her somut olayda şartlara göre detaylı değerlendirmek gerekse de genel olarak ölümlü trafik kazasında ölen kişinin yakınları kabul edilebilecek anne, baba, eş, çocuklar, kardeşler gibi manevi bağın bulunduğu kişilerin ölüm üzerine yaşadıkları derin üzüntü sebebiyle manevi tazminat talep etme hakları vardır.

Ölümlü trafik kazasında tazminat davası kime karşı açılır?

Yaşanan her somut olayda detaylı şekilde inceleme yapılmalı ve sorumluluğu olanlar doğru tespit edilmelidir. En genel ifadeyle ölümlü trafik kazası halinde kazada kusurlu kişilere ve sigorta şirketlerine karşı tazminat davası açılabilir.

Araç sürücüsünün kendi adına kayıtlı olmayan bir araçla ölümlü trafik kazasına sebebiyet verdiği durumda araç sahibinin sorumluluğu nedir?

TBK haksız fiil sorumluluğu ve Karayolları Trafik Kanunu ilgili maddeleri çerçevesinde tazminat davası muhatabı belirlenebilir.

Karayolları Trafik Kanunu 3. Maddede sürücü, araç sahibi ve işleten gibi pek çok tanım yer almaktadır. Ve yine aynı kanunun 85. Maddesi de ölümlü kaza halinde araç işletenin sorumluluğundan bahsetmektedir.

Kanunda detaylı verilen tanımlardan hareketle; araç sahibi, araç işleten sayılabilecektir ve kanun gereği zarardan sorumlu tutulabilecektir.

Ölümlü trafik kazalarında sigorta şirketinden tazminat talep edilebilir mi?

Sigorta şirketinin ölümlü trafik kazası durumundaki sorumluluğu her bir somut olayda kendi şartları kapsamında detaylı değerlendirilmelidir.

Karayolları Trafik Kanunu 92. Madde, zorunlu mali sorumluluk sigortası dışında kalan hususlar ile ilgilidir.

Manevi tazminata ilişkin ZMSS kapsamında sigorta şirketinin sorumluluğu yoktur.

Maddi tazminata ilişkin ise ZMSS kapsamında sigorta şirketinden talepte bulunulabileceği açıktır.

Ayrıca sigorta şirketi olarak yalnızca ZMSS kapsamındaki trafik sigortası değil, ihtiyari mali mesuliyet sigortası (Kasko) kapsamındaki sigorta şirketinin de sorumluluğu gözetilmelidir.

Ölümlü trafik kazalarında ölen kişinin yakınları doğrudan kaza konusu aracın kayıtlı olduğu sigorta şirketine başvurabilir mi?

Karayolları Trafik Kanunu, ölümlü trafik kazası sonucu ölen kişinin yakınlarının doğrudan sigorta şirketinden tazminat talep etme ve dava hakkına ilişkin düzenlemelere sahiptir.

Madde 97 – (Değişik: 14/4/2016-6704/5 md.) Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.

Sigorta şirketlerinin trafik kazasında ölen kişinin yakınlarının tazminat taleplerine ilişin sorumluluğu Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A.3 maddesine göre kaza tarihi yürürlükteki zorunlu sigorta teminat limitleri dahilindedir.

Ölümlü trafik kazasında sigorta şirketine tazminat talepli başvuru nasıl yapılır?

Öncelikle ölümlü trafik kazasında ölüme sebebiyet veren kusurlu tarafın aracının kayıtlı olduğu sigorta şirketleri tespit edilir ve bu sigorta şirketiyle iletişime geçilerek ilgili başvuru hususunda gerekli evraklar listesi elde edilir.

Her sigorta şirketince aynı prosedür işlememekle beraber yaygın olarak bu başvuruda gerekli evraklar şunlardır diyebiliriz:

• Kaza tespit tutanağı

• Araç poliçe bilgileri

• Hastane evrakları

• Ölüm belgesi

• Veraset ilamı

• Ölen kişinin nüfus kayıt örneği

• Ölen kişinin son üç aylık ücret bilgisi

• Varislerin banka hesap bilgileri

• Trafik kazasına ilişkin bilirkişi raporu

• Tazminat talebi ve kazayı anlatan başvuru dilekçesi

Son olarak, sigorta tarafından ödemede bulunulabilmesi için sigorta sahibinin kusurunun mevcut olması gerektiği unutulmamalıdır.

Ölümlü Trafik Kazaları İlgili Mevzuat

TBK, Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri kısım yazı konumuz olan ölümlü trafik kazaları ile ilgili maddeleri içerir.

MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.

Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.

MADDE 51- Hâkim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler.

Tazminatın irat biçiminde ödenmesine hükmedilirse, borçlu güvence göstermekle yükümlüdür.

MADDE 52- Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hâkim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir.

Zarara hafif kusuruyla sebep olan tazminat yükümlüsü, tazminatı ödediğinde yoksulluğa düşecek olur ve hakkaniyet de gerektirirse hâkim, tazminatı indirebilir.

MADDE 53- Ölüm hâlinde uğranılan zararlar özellikle şunlardır:

1. Cenaze giderleri.

2. Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.

3. Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar.

MADDE 56- Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir.

Ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar görenin veya ölenin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verilebilir.