Yabancı Para Alacaklarının İcra Yolu ile Tahsili

Türkiye’de yabancı para alacaklarının icra yoluyla tahsili mümkündür. Taraflar arasında yabancı para alacaklarının vadesinde ödenmemesi halinde tahsili ülkemizde belirli bir hukuki çerçeveye tabidir. Özellikle tarafların, ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde, yabancı para alacağının İcra İflas Kanunu kapsamında nasıl tahsil edileceği, icra takiplerinde dikkat edilmesi gereken hususlar bu yazımızda güncel Yargıtay kararları ile birlikte incelenecektir.

Yabancı Para Alacaklarının İcra Takibi Nasıl Başlatılır?

Vadesinde ödenmeyen alacakların tahsiline ilişkin olarak ilgili düzenlemeler İcra İflas Kanununa tabidir. Dolar, Euro ve diğer yabancı para alacaklarına sahip tarafların borcun sebebine bağlı olarak değişmek üzere, ilamsız icra takibi yani genel haciz yoluyla takibe geçmesi gerekmektedir.

Yabancı Para Alacaklarının Genel Haciz Yoluyla Takibi

İcra İflas Kanunun 58. maddesi yabancı para alacaklarının takip talebinde nasıl gösterileceği belirtilmiştir:

"Alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarı ve faizli alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı gün, alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği ve faizi;"   

Ancak genel haciz yoluyla yabancı para alacağının icra yoluyla tahsilinde dikkat edilmesi gereken kurallar bulunmaktadır.

Takip talebi ve ödeme emrinde yabancı para alacaklarının Türk Lirası üzerinden karşılığının bulunmaması icra hukuku kurallarına uygun düşmemektedir.

Takip talebi ve ödeme emrinde, yabancı para alacaklarının TL karşılığın gösterilmesi gerektiğine ilişkin olarak Hukuk Genel Kurul Kararı bulunmaktadır.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2024/6501 Esas, 2024/10385 Karar ve 10.12.2024 tarihli kararı

"Alacaklı, yabancı para alacağının TL karşılığını, takip talebinde göstermek zorunda olup, buna bağlı olarak bu zorunluluğun ödeme emrinde de yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu noksanlık kamu düzeni ile ilgili olup, takibin her safhasında re'sen göz önünde tutulmalıdır." (HGK'nın 12.05.1999 tarih ve 1999/12-271 E. - 99/301 K.sayılı kararı)

Alacaklı tarafından genel haciz yolu ile başlatılan ilamsız icra takibinde borçlunun, yabancı para alacağının TL karşılığının takip talebinde gösterilmemesi sebebiyle icra takibi kamu düzenine aykırı olarak düzenlenmiştir. Bu husus süresiz şikayete konu olduğundan bu şekilde başlatılan icra takiplerinin iptaline karar verilmesi gerekmektedir.

Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu İle İcra Takibi

Yabancı para alacağının kaynağı, poliçe, bono veya çek gibi kambiyo senedi ise İcra İflas Kanunun 167. maddesine göre icra takibi düzenlenecektir.

Senedin döviz cinsinden hazırlanması mümkündür.

Yukarıda izah edildiği üzere, yabancı para alacağının Türk parasına çevirmesi ve Türk parası üzerinden takip talebinde bulunması gerekir.

Yabancı Para Alacaklarında İlamlı İcra Takipleri

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi'nin 2015/11216 Esas ve 2017/14186 Karar sayılı ve 31.10.2017 tarihli

"Takibe konu ilamın hüküm fıkrasında “ ...7.500 ... Sterlininin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,” karar verilmiş, ilamda açıkça yabancı para borcuna yasal faizin uygulanmasına karar verilmiştir. Yukarıda açıklandığı üzere; yabancı para borcunun faizinde, 3095 Sayılı Yasa'nın 4/a maddesi gereğince, sözleşmede daha yüksek akdi veya gecikme faizi kararlaştırılmadığı hallerde, Devlet bankalarının o yabancı para ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faizin esas alınması gerekmektedir. Ancak icrası talep edilen kararda yasal faiz denildiği halde, alacak “Sterlin” cinsinden belirlendiğinden, hangi faizin uygulanacağı noktasında infazda tereddüt oluşturacağı gözetilerek, hükmün aynen infazı ilkesi gereği, ilamın faiz yönünden infaz kabiliyetinin olmadığının kabulü gerekir. Bu durumda mahkemece icra takibinin, yabancı para alacağının faizine ilişkin kısmının iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir."

Yabancı Para Alacaklarında Kur

Döviz cinsinden yapılan takibe ilişkin TL cinsinden çevrilmesi sırasında dikkate alınacak döviz kuru TCMB efektif satış kurudur.