El Atmanın Önlenmesi (Müdahalenin Meni) Davaları
- Özlem Uzun Akdoğan
- 3 May
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 11 May
El atmanın önlenmesi (Müdahalenin meni) davası, zilyetliğini tam olarak kaybetmemiş malikin, zilyetliğine zarar veren kişilere karşı açtığı dava türüdür.
Zilyetlik ise fiili hakimiyet anlamına gelmektedir.
Bir taşınmazdan gelip geçmek, onu kullanmak, ekip sürmek gibi malikin kullanımına engel olan tüm eylemler el atma niteliği taşımaktadır.
El Atmanın Önlenmesi
İçindekiler
El atmanın önlenmesi (müdahalenin meni) davaları Türk Medeni Kanunun 683. maddesi ile düzenlenmiştir.
"Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız elatmanın önlenmesini de dava edebilir."
Müdahalenin Meni Davasının Tarafları
El atmanın önlenmesi davalarında davacı, malik dışında ayni hak (intifa, sükna, irtifak hakkı gibi) sahipleri de olabilir. Yine aynı şekilde şahsi hak sahiplerinin de el atmanın önlenmesini talep hakkı bulunmaktadır. Kiracı veya kendisine tapu tahsis belgesi verilen kişiler de bu davayı açabileceklerdir.
Ayni ve şahsi hakların kullanılmasının kısıtlanması veya engellenmesi halinde, hak sahipleri de el atmanın önlenmesi davası açma hakkı bulunmaktadır.
Davalı taraf ise haksız olarak kullanıma engel olan kişi veya kişilerdir.
Müdahalenin Meni Davası Hangi Hallerde Açılabilir?
Müdahalenin meni davalarında öncelikle fiili olarak kullanımın engellenmesi koşulu aranmaktadır. Örneğin, geçerli bir kira sözleşmesi olmaksızın taşınmazın kullanılması halinde, kullanan taraf kiracı değil işgalci olacak ve bu halde müdahalenin meni davası açılabilecektir.
Davanın açılabilmesi için bir diğer şart ise davacının malik, mirasçısı veya yukarıda izah ettiğimiz üzere ayni veya şahsi hak sahibi olması gerekliliğidir.
El atmanın önlenmesi davalarında kusur şartı aranmaz. Bu davalarda haksız el atmanın gerçekleşmesi davanın açılabilmesi için yeterlidir.
Müdahalenin Meni ve Ecrimisil Davaları Birlikte Açılabilir mi?
Uygulamada genellikle elatmanın önlenmesi davaları ile ecrimisil talepli davalar birlikte açılmaktadır.
Ecrimisil, kısaca haksız işgal tazminatı olarak adlandırılabilir. Malikin rızası dışında taşınmazın gerçek veya tüzel kişilerce işgal edilmesi halinde, işgal eden tarafın ödediği tazminattır. Taşınmazın haksız olarak işgale uğraması, işgal edenin kötü niyetli olması, hak sahibinin zarara uğraması şartları sağlanmışsa ecrimisil talep edilebilecektir.
Bu halde dava dilekçesi ile davacı, hem müdahalenin menini hem de ecrimisil bedelini işgalci taraftan talep edebilecektir.
Paydaşlar Arasında Müdahalenin Meni Davası Açılabilir mi?
Bir taşınmaza birden fazla kişi payları oranında malik olabilir. Bu halde paylı mülkiyetten söz edilecektir.
Paydaşların paylarına haksız işgalin bulunması halinde, diğer paydaşa müdahalenin meni talepli dava açma hakkı bulunmaktadır.
Ancak bu davalarda dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır.
Yargıtay yerleşik içtihatları ile paydaşlar arasında açılan müdahalenin meni davalarında payından az yer kullandığını ileri süren paydaşın sorununu el atmanın önlenmesi davası ile değil, kesin sonuç getiren taksim veya ortaklığın satış yoluyla giderilmesi davası açmak suretiyle çözümlemesi gerekmektedir.
Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2019/521Esas, 2021/2430 Karar ve 17.03.2021 Tarihli
"paydaşın men’i müdahale hakkı bulunduğu halde davacının payına vaki elatmanın önlenmesine karar verilmiş ise davalının 27.02.2018 tarihinde intikal suretiyle hissedar olduğu, dava konusu 144 ada 15 parsel sayılı tarla vasıflı taşınmazda paylı mülkiyetin bulunduğu, tarafların anılan taşınmazda paylı malik olup taraflar dışında da dava dışı paydaşların bulunduğu anlaşılmaktadır. Dosya kapsamında toplanan delillerden dava konusu paylı mülkiyete tabi taşınmazda tüm paydaşları katılımıyla yapılan harici taksim sözleşmesinin veya tüm paydaşların kabul ederek uzun süreden beri uydukları fiili kullanım biçiminin bulunmadığı görülmektedir. Diğer yandan keşfen alınan bilirkişi raporlarından da davacıların taşınmazda tapudaki hisselerine düşen miktardan az olmakla birlikte kullanmalarına uygun bir kısmın bulunduğu anlaşılmaktadır. Hal böyle iken az yukarıda açıklandığı üzere paydaşın, payına karşılık çekişmesiz olarak kullandığı yada kullanabileceği bir kısım yer varsa açacağı el atmanın önlenmesi davasının dinlenme olanağının bulunmadığı, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarına ve aynı doğrultudaki bilimsel görüşlere göre, payından az yer kullandığını ileri süren paydaşın sorununun el atmanın önlenmesi davası ile değil, kesin sonuç getiren taksim veya ortaklığın satış yoluyla giderilmesi davası açılması suretiyle çözümlemesi gerektiği hususu nazara alınarak davacıların el atmanın önlenmesi talebi yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere karar verilmiş olması doğru değildir."
Sıkça Sorulan Sorular
El Atmanın Önlenmesi Davaların Görevli Mahkeme Hangisidir?
El atmanın önlenmesi davalarında görevli mahkeme Hukuk Muhakemeleri Kanunun 2/1. maddesi uyarınca Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
El Atmanın Önlenmesi Davalarında Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemeleridir.
El Atmanın Önlenmesi Davalarında Arabuluculuk Zorunlu Mudur?
Hayır. El atmanın önlenmesi davaları taşınmazın aynına ilişkin olup zorunlu arabuluculuğa tabi değildir. Ecrimisil talebi ile el atmanın önlenmesi davası birlikte açıldığı takdirde de zorunlu arabuluculuğa tabi olmayacaktır.
El atmanın Önlenmesi Davalarında mahkeme sadece el atmayı mı durduracaktır?
Evet. Taleple bağlılık ilkesi gereğince, sadece el atmanın önlenmesi talep edilmişse bu yönde karar verilecektir. Ecrimisil talebi varsa dava dilekçesine eklenmelidir.
El Atmanın Önlenmesi Davalarında Zamanaşımı Süresi Nedir?
El atmanın önlenmesi davasında herhangi bir hak düşürücü süre veya zamanaşımı süresi yoktur. El atma devam ettiği sürece açılabilir.
