Cari Hesap Sözleşmesi

Cari Hesap Nedir?

Cari hesap, Türk Ticaret Kanunu uyarınca tanımlanmıştır.

Kanunun 89. maddesinin 1. fıkrasına göre; "İki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme cari hesap sözleşmesidir."

Cari Hesap Sözleşmesi Şekil Şartı

Cari hesap sözleşmeleri Türk Ticaret Kanunun 89. maddesinin 2. fıkrasına göre yazılı yapılmadıkça geçerli olmayacaktır.

Cari hesap sözleşmeleri için yazılılık, geçerlilik şartıdır. Cari hesap sözleşmesinin geçerli olması için noter onayı şart değildir.

Cari Hesap Sözleşmeleri

Cari Hesap Devresi Nedir?

Sözleşme veya ticari teamül uyarınca, belirli hesap devreleri sonunda devre hesabı kapatılır ve alacak ile borç kalemleri arasındaki fark belirlenir.

Türk Ticaret Kanunun 94. maddesine göre; Hesap devresi hakkında sözleşme veya ticari teamül yoksa, her takvim yılının son günü taraflarca hesabın kapatılması günü olarak kabul edilmiş sayılır. Saptanan artan tutarı gösteren cetveli alan taraf, aldığı tarihten itibaren bir ay içinde, noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza içeren bir yazıyla itirazda bulunmamışsa, bakiyeyi kabul etmiş sayılır.

Her hesap devresi sonunda alacak ve borcu oluşturan tutarlar birbirinden çıkarıldıktan sonra tanınan veya hükmen belirlenen bakiye, yeni hesap devresine ait bir kalem olmak üzere hesaba geçirilir; sözleşme sona ermiş veya artan tutar haczedilmiş ise onun ödenmesi gerekir.

Cari Hesap Sözleşmesi Bulunmadığı Hallerde Açık Hesap

Açık hesap ilişkisi, taraflar arasında yazılı bir cari hesap sözleşmesi bulunmadığı, ancak alacakların belli bir hesaba kaydedildiği ticari ilişki türüdür.

Hukuk Genel Kurulu 2017/903 Esas, 2018/974 Karar ve 25.04.2018 tarihli kararı

"6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 89. maddesine göre iki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme cari hesap sözleşmesi olarak tanımlanmıştır. Aynı maddede cari hesap sözleşmelerinin yazılı yapılmadıkça geçerli olmayacağı belirtilmiştir. Buna göre, taraflar arasında yazılı bir cari hesap sözleşmesi bulunmadıkça TTK’nın cari hesaba ilişkin hükümleri uygulanamayacaktır.

Açık hesap ilişkisi ise önceki borçlar tahsil edilmemesine rağmen taraflar arasındaki ticari ilişkinin devam etmesi durumudur. Açık hesap ilişkisinde taraflar tek taraflı ya da karşılıklı olarak alacaklarını hesaba kaydedip belirli hesap dönemlerine bağlı kalmaksızın hesaplaşma yaptıklarından, bu ilişkiye TTK’daki cari hesaba ilişkin hükümleri uygulanamaz."

Türk Ticaret Kanunu’nda cari hesap düzenlenmiş olup, açık hesap ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır. Açık hesap ilişkisinin bulunduğu taraflar arasında borç ve alacaklar belli bir süreye bağlı kalınmaksızın ödenebilir.

Cari Hesap Alacağı Nasıl Tahsil Edilebilir?

Taraflar arasındaki cari hesap alacaklarının tahsili ilamsız icra takibi ile yapılabilir. Borçlunun başlatılacak ilamsız icra takibine 7 gün içinde itiraz hakkı bulunmaktadır. Borçlunun itiraz etmemesi halinde takip kesinleşecektir. Alacağın bu halde cebri icra yoluyla tahsili mümkün olacaktır.

Borçlu tarafın icra takibine itirazı ile ise ilamsız icra takibi duracaktır. Bundan sonraki aşamada, alacaklı tarafça itirazın iptali veya itirazın kaldırılması davalarının açılması söz konusu olacaktır. Alacaklı dava sonunda alacağını ispat ettiği takdirde mahkemece, alacağın %20'si oranında kötü niyet tazminatına hükmedilir.

Cari Hesap Sözleşmelerinin Sonlanması

Cari Hesap Sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli olarak yapılabilir. Belirli bir süre öngörülerek akdedilen sözleşmeler sürenin bitimiyle sona erecektir. Belirsiz süreli cari hesap sözleşmeleri ise taraflardan birinin fesih bildirimi ile sonlanacaktır.

Türk Ticaret Kanunun 98. maddesine göre taraflardan birinin iflası halinde de cari hesap sözleşmesi sonlanacaktır.

Yine Kanunun 99. maddesine göre; Sözleşme süreli olup da taraflardan biri bu süre içinde ölür veya kısıtlanırsa her iki taraf ve kanuni temsilcileriyle halefleri on gün önceden haber vermek şartıyla cari hesap sözleşmesini feshedebilir. Ancak, artan tutarın ödenmesi, hesabın 94 üncü maddeye göre kapatılması gereken tarihte istenebilir.

Cari Hesap Sözleşmesi ve Zamanaşımı Süresi

Türk Ticaret Kanunun 101. maddesi ile cari hesap sözleşmelerine ilişkin zamanaşımı süreleri düzenlenmiştir. Zamanaşımı süresi cari hesap sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 5 yıldır.

Kanun maddesi ile zamanaşımı süresinin başlaması için cari hesap sözleşmesinin sona ermesi şartı getirilmiştir. Dolayısıyla cari hesap ilişkisinin devamı sırasında, cari hesaba kaydedilen alacaklar bakımından zamanaşımı süreleri işlemeye başlamayacaktır.

Kanun uyarınca, cari hesabın tasfiyesine, kabul edilen veya mahkeme kararıyla saptanan artan tutara ya da faiz alacaklarına, hesap hata ve yanılmalarına, cari hesabın dışında tutulması gereken veya haksız olarak cari hesaba geçirilmiş olan kalemlere veya tekrarlanan kayıtlara ilişkin bulunan davalar için zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Sıkça Sorulan Sorular

Cari hesap nedir?

Cari hesap, iki tarafın karşılıklı alacak ve borçlarını ayrı ayrı talep etmekten vazgeçip, bunları tek bir hesapta toplayarak dönem sonunda kalan bakiyeyi talep edebilmelerine imkân veren sözleşmedir (TTK m.89).

Cari hesap sözleşmesi hangi şekil şartına tabidir?

Cari hesap sözleşmesi yazılı yapılmadıkça geçerli olmaz. Noter onayı şart değildir.

Cari hesap devresi nedir?

Belirli dönemler sonunda alacak ve borç kalemleri karşılaştırılır, fark belirlenir. Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa her yılın son günü hesap kapatma günüdür (TTK m.94).

Cari hesap sözleşmesi yoksa ne olur?

Yazılı bir cari hesap sözleşmesi yoksa, bu ilişki “açık hesap” sayılır. Açık hesapta taraflar alacaklarını hesaba kaydeder ancak TTK’daki cari hesaba ilişkin hükümler uygulanmaz.

Cari hesap alacağı nasıl tahsil edilir?

Alacaklı taraf, ilamsız icra takibi başlatabilir. Borçlu 7 gün içinde itiraz etmezse takip kesinleşir. İtiraz ederse alacaklı itirazın iptali veya kaldırılması davası açabilir.

Cari hesap sözleşmesi nasıl sona erer?

• Süreli sözleşmeler sürenin bitmesiyle,

• Belirsiz süreli sözleşmeler fesih bildirimiyle,

• Taraflardan birinin iflasıyla,

• Taraflardan birinin ölümü veya kısıtlanması hâlinde fesih bildirimiyle sona erer (TTK m.98–99).

  
  

Cari hesap alacağı için zamanaşımı süresi nedir?

Cari hesap sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 5 yıldır (TTK m.101).