Vergi Davaları

Vergi yükümlülükleri, vatandaşların ve kurumların kamu hizmetlerine katkı sağladığı anayasal bir sorumluluktur. Vergi yükümlülükleri noktasında uygulamada zaman zaman vergi dairelerinin bazı işlemlerinden doğan uyuşmazlıklar yaşanabilmektedir.

Vergi uyuşmazlıkları durumunda başta 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) olmak üzere ilgili diğer mevzuat hükümlerinden hareketle hukuki süreç titizlikle yönetilmelidir.

Vergi Davaları Konuları Nelerdir?

Vergi davaları en genel ifadeyle; vergi dairelerince tesis edilen işlemlerde hukuka aykırılık bulunması halinde ilgilisinin açabildiği idari davalardır. Bu işlemler genellikle şunları kapsar:

- Vergi tarhiyatı (verginin hesaplanması),

- Vergi cezaları (usulsüzlük, özel usulsüzlük, vergi ziyaı),

- Ödeme emirleri,

- Ecrimisil işlemleri,

- Tahakkuk fişleri veya haciz işlemleri.

Vergi Davalarında Hangi Mahkemeler Görevlidir?

Vergi davalarında görevli mahkemeler, idari yargı sisteminin bir parçası olan Vergi Mahkemeleridir.

2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun, Vergi Mahkemelerinin görev alanını düzenlemiştir.

Vergi Mahkemelerinin görevleri:

Madde 6 – (Değişik: 24/2/1988 - 3410/2 md.)

Vergi mahkemeleri:

a) Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları,

b) (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları,

c) Diğer kanunlarla verilen işleri,

Çözümler.

Vergi Mahkemesinde Dava Açma Süresi Nedir?

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 7 uyarınca, vergi mahkemelerinde dava açma süresi 30 gündür.

Bu 30 günlük dava açma süresi;

- Tahakkuku tahsile bağlı olan vergilerde tahsilatın,

- Tebliğ yapılan hallerde veya tebliğ yerine geçen işlemlerde tebliğin,

- Tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin,

- Tescile bağlı vergilerde tescilin yapıldığı,

- İdarenin dava açması gereken konularda ise ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği,

tarihi izleyen günden başlar.

*Dikkat edilmelidir ki; Vergi mahkemelerinde dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde 30 gündür. Yani kendi kanunlarında belirlenmiş özel bir dava açma süresi öngörülmüşse bu süre içerisinde vergi davasının açılması gerekir. Bu hususa örnek; 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre ödeme emrine karşı ödeme emrinin tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde, ihtiyati hacze karşı ihtiyati haciz kararının tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde, ihtiyati tahakkuka karşı ihtiyati tahakkuk kararının tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde dava açılması gerekir.

Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Hakkında İdareye Başvuru

213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK), vergi hataları hususunda detaylı düzenlenmiş olup vergi hatası durumunda ilgililerinin idareye düzeltme talebinde bulunabilmesi kanunen mümkün kılınmıştır.

VUK madde 116: "Vergi hatası, vergiye mütaallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır."

VUK madde 117: "Hesap hataları şunlardır:

1. Matrah hataları: Vergilendirme ile ilgili beyanname, tahakkuk fişi, ihbarname, tekalif cetveli ve kararlarda matraha ait rakamların veya indirimlerin eksik veya fazla gösterilmiş veya hesaplanmış olmasıdır.

2. Vergi miktarında hatalar: Vergi nispet ve tarifelerinin yanlış uygulanması, mahsupların yapılmamış veya yanlış yapılmış olması, birinci bentte yazılı vesikalarda verginin eksik veya fazla hesaplanmış veya gösterilmiş olmasıdır.

3. Verginin mükerrer olması: Aynı vergi kanununun uygulanmasında belli bir vergilendirme dönemi için aynı matrah üzerinden bir defadan fazla vergi istenmesi veya alınmasıdır."

VUK madde 118: "Vergilendirme hataları şunlardır:

1. Mükellefin şahsında hata: Bir verginin asıl borçlusu yerine başka bir kişiden istenmesi veya alınmasıdır;

2. Mükellefiyette hata: Açık olarak vergiye tabi olmıyan veya vergiden muaf bulunan kimselerden vergi istenmesi veya alınmasıdır;

3. Mevzuda hata: Açık olarak vergi mevzuuna girmiyen veya vergiden müstesna bulunan gelir, servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya alınmasıdır.

4. Vergilendirme veya muafiyet döneminde hata: Aranan verginin ilgili bulunduğu vergilendirme döneminin yanlış gösterilmiş veya süre itibariyle eksik veya fazla hesaplanmış olmasıdır."

VUK madde 122: (Değişik: 23/6/1982-2686/22 md.) "Mükellefler, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebilirler."

VUK madde 124: "Vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanlar şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilirler."

İYUK madde 11: "1. İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.

2. Otuz gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.[8]

3. İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır."

Vergi hatasının düzeltilmesi için vergi dairesine yazılı başvuruda bulunulması hususunda dava açma süresinin geçtiği ve dava açma süresinin geçmediği iki ayrı durum için mevzuat bazı farklı detaylar içermektedir.

Şöyle ki; dava açma süresi dahilinde iseniz doğrudan dava açabilirsiniz. Kanunen dava açmadan önce bu işlemi gerçekleştiren vergi dairesine yazılı başvuru ile düzeltme talebinde bulunulması da mümkündür. İYUK madde 11 uyarınca vergi dairesinin 30 gün içerisinde bu başvurunuzu değerlendirerek olumlu ya da olumsuz yazılı cevap vermesi gerekir. Vergi dairesinden olumsuz cevap gelir ya da 30 gün içerisinde yazılı cevap gelmez ise Vergi Mahkemesinde dava açma süresi dolmadan yine davanızı açabilirsiniz.

Ancak eğer ki; vergi hatası bulunan işlemle ilgili 30 günlük dava açma süresi geçmiş ise burada yine ilgili vergi dairesine yazılı başvuruda bulunabilirsiniz. Vergi dairesinden olumsuz cevap gelir ya da 30 gün içerisinde yazılı cevap gelmez ise bu noktada VUK madde 124 uyarınca dava açmadan önce üst makamlara şikayet yoluyla müracaatta bulunmanız gerekmektedir. Üst makamlardan da şikayet konunuz vergi hatasının düzeltilmesi hususunda olumsuz cevap gelir yahut 30 gün içerisinde cevap verilmeyerek zımni red hali oluşursa artık 30 günlük dava açma süresini kaçırmadan Vergi Mahkemesinde dava açmak suretiyle hakkınızı arayabilirsiniz.

Sonuç

Vergi hukuku, mevzuat kapsamı geniş ve teknik detayları yoğun bir hukuk dalıdır. Vergi yükümlülüklerinin belirlenmesi, uygulanması ve denetlenmesi sürecinde hem mükellefler hem de idare açısından dikkatle yürütülmesi gereken işlemler söz konusudur. Bu süreçte ortaya çıkan uyuşmazlıklar, çoğu zaman ciddi mali sonuçlar doğurabileceğinden, vergi davaları büyük önem taşımaktadır.

Vergi uyuşmazlıklarında uygulanacak doğru hukuki stratejinin belirlenmesi açısından sürecin avukat ile yürütülmesi vergi davasının başarısında kritik öneme sahiptir.

Dava açma süresinin kaçırılması hak kaybına yol açabileceği gibi, dava açma süreci öncesi izlenmesi gereken adımlar bakımından eksik ya da hatalı dilekçeler de davanın reddine neden olabilir.

Bu nedenle vergi davalarında uzman bir avukatın desteği, hem sürecin doğru yönetilmesi hem de mükellefin haklarının etkin biçimde savunulması açısından kritik rol oynar.