İcranın Geri Bırakılması (Tehir-i İcra) Prosedürü

1. İcranın Geri Bırakılması (Tehir-i İcra) Prosedürü

Mahkeme kararlarının icrası için kesinleşmesi kural olarak gerekli değildir. Dolayısıyla alacağı bulunan taraf, mahkeme kararının kesinleşmesini beklemeksizin kararı icraya koyabilecektir. İstinaf yoluna başvurulmuş olsa dahi bu kural gereğince, alacaklı taraf mahkeme kararını icraya koyabilecektir.

İcranın geri bırakılması veya tehir-i icra kararı, mahkemece verilen kararlara karşı, dosyanın istinaf veya temyiz edilmesi halinde, alacağın temin edilmesi ile borçlu tarafa süre verilmesi ve bu sürede ilgili mahkemeden alınacak karar olarak özetlenebilir.

Borçlu tarafça getirilen karar ile istinaf veya temyiz sürecinde alacağı elde etmesinin önüne geçilmiş olacaktır.

Bu prosedürün birden çok ayağı bulunmaktadır.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 367

Temyizin icraya etkisi

(1) Temyiz, kararın icrasını durdurmaz. İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36 ncı maddesi hükmü saklıdır. Nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez.

(2) Kişiler hukuku, aile hukuku ve taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez.

Ancak buna karşı, borçlu tarafın hak kaybına uğramaması ve karar kesinleşmeden icra edilmesinin önüne geçilebilmesi için İcra İflas Kanunu ile icranın geri bırakılması prosedürü getirilmiştir.

2. Mahkeme İlamının İcraya Konu Edilmesi

   
   

Öncelikle icranın geri bırakılması prosedürüne başvurulması için borçlu taraf icra tehdidi altında olmalıdır. Borçlu tarafa mahkeme ilamının, ilamlı icra yoluyla tebliği gerekmektedir.

3. İstinaf veya Temyiz Başvurusunun Yapılmış Olması

   
   

İcranın geri bırakılması veya tehir-i icra kararlarının alınmasında ilk olarak istinaf veya temyiz incelemesi için ilk derece mahkemesi kararının temyiz edilmesi yani üst derece mahkemesi incelemesine gönderilmesi gerekmektedir.

Bu kararlar da tehir-i icra, icranın geri bırakılması talepli olarak istinaf edilmelidir. İstinaf başvuru dilekçelerinde temyiz başvurusunda bulunan tarafın, talebini dilekçesinde belirtmesi gerekmektedir.

İstinaf dilekçesini sunarken bu talepte bulunmayan taraf, daha sonra da kararın icraya koyulması halinde ayrı bir dilekçe vererek mahkemeden icranın geri bırakılmasını talep edebilecektir.

İlgili prosedür İcra İflas Kanunun 36. Maddesinde düzenlenmiştir.

İcra İflas Kanunu Madde 36

“İlâma karşı istinaf veya temyiz yoluna başvuran borçlu, hükmolunan para veya eşyanın resmî bir mercie depo edildiğini ispat eder yahut hükmolunan para veya eşya kıymetinde icra mahkemesi tarafından kabul edilecek taşınır rehni veya esham veya tahvilât veya taşınmaz rehni veya muteber banka kefaleti gösterirse veya borçlunun hükmolunan para ve eşyayı karşılayacak malı mahcuz ise icranın geri bırakılması için takibin yapıldığı yer icra mahkemesinden karar alınmak üzere icra müdürü tarafından kendisine uygun bir süre verilir. Bu süre ancak zorunluluk hâlinde uzatılabilir.

Borçlu, Devlet veya adlî yardımdan yararlanan bir kimse ise teminat gösterme zorunluluğu yoktur.

(Değişik üçüncü fıkra:24/11/2021-7343/5 md.) Ücreti ilgililer tarafından verilirse icra mahkemesince icranın geri bırakılması hakkındaki karar, hükmü veren mahkemeye ve icra dairesine en uygun vasıtalarla bildirilir.

Nafaka hükümlerinde böyle bir süre verilemez.

Bölge adliye mahkemesince başvurunun haklı görülmesi hâlinde teminatın geri verilip verilmeyeceğine karar verilir. Yargıtayca hükmün bozulması hâlinde borçlunun başvurusu üzerine, bozmanın mahiyetine göre teminatın geri verilip verilmeyeceğine bozma sonrası esası inceleyecek mahkemece kesin olarak karar verilir.

Bölge adliye mahkemesince başvurunun kesin olarak esastan reddine karar verilmesi veya Yargıtayca hükmün onanması hâlinde alacaklının istemi üzerine başkaca işleme gerek kalmaksızın teminata konu olan para alacaklıya ödenir. Mal ve haklar ise, malın türüne göre icra dairesince paraya çevrilir. (Ek cümle:24/11/2021-7343/5 md.) Bölge adliye mahkemesinin başvurunun esastan reddine ilişkin kararına karşı temyiz yolunun açık olması hâlinde, temyiz yoluna başvurma süresinin dolmasına kadar icranın geri bırakılması kararının etkisi devam eder. İlâm alacaklısının teminat üzerinde rüçhan hakkı vardır.”

4. Derkenar Nedir?

   
   

Derkenar ise kararı veren mahkemece kararın üst derece mahkemesince incelenmek üzere gönderildiğine ilişkin olarak verilmek üzere talep edilir. İcranın geri bırakılması talebinde bulunan tarafça mahkemeden talep edilmesi gerekmektedir. Talep dilekçesi üzerine mahkeme tarafından, ilgili icra dosyasına derkenar yazısı UYAP üzerinden gönderilmektedir.

5. Teminat Bedeli Nasıl Hesaplanır?

   
   

İcranın geri bırakılması için icra takibine taraf olan Borçlunun başlatılan icra dosyasına dosya borcunu ve en az 3 aylık faizini karşılayacak teminat bedelini yatırması gerekmektedir. Uygulamada icra müdürlüklerince teminat bedelinin nakit olarak yatırılması veya teminat bedelini karşılayacak, bankalardan alınacak kesin ve süresiz teminat mektubunun dosyaya sunulması kabul edilmektedir.

6. Mehil Vesikası Nedir? Nasıl Alınır?

   
   

Mehil vesikası icra takibine taraf olan borçluya, icra müdürlüğünce verilen süredir. Borçlunun verilen sürede icranın geri bırakılması kararını dosyaya sunması gerekmektedir. Uygulamada bu süre 90 gündür.

İcra takibinin borçlusu bu sürede mahkemeden alacağı icranın geri bırakılması kararını, ilgili icra dosyasına sunacaktır.

7. İcranın Geri Bırakılması Kararı Yetkili Mahkeme

   
   

İcranın geri bırakılması kararı kural olarak İcra Hukuk Mahkemelerinden talep edilmektedir. İcra Hukuk Mahkemeleri kararın verilmesinde görevli mahkemelerdir.

Yetkili mahkeme ise icra takibinin yapıldığı yer mahkemesidir.

Tehir-i icra kararlarına ilişkin açılan davalar ise değişik iş dosya numarası almaktadır.

8. Dava Dosyasına Eklenecek Evraklar

   
   

İcranın geri bırakılması kararını mahkemeden talep ederken dilekçeye eklenmesi gereken evraklar aşağıda verilmiştir:

1. İstinaf incelemesine başvurulan mahkeme kararı,

2. Derkenar,

3. İstinaf veya temyiz harçlarının yatırıldığına ilişkin dekontlar,

4. Tehiri icra karar harcının yatırıldığını gösterir belgeyi,

5. İcra dosya bedelinin yatırıldığına ilişkin nakit ödeme belgesi veya teminat mektubu,

6. Dosya kapak hesabı,

7. Mehil vesikası

9. Kiracının Tahliyesi ve İcranın Geri Bırakılması

   
   

Yine yukarıda açıklanan prosedür, tahliye davaları sonucunda verilen kararlar için de uygulanacaktır.

Kiralayan tarafından kanunda sayılı tahliye sebeplerine dayanılarak başlatılan dava dosyaları sonucunda tahliye kararı verilmesi halinde, kararın icrası için kesinleşmesinin beklenmesi gerekmez.

Dolayısıyla kiralayan taraf mahkemenin verdiği tahliye kararını icraya koyabilecektir.

Kiracının ise tahliye kararına karşı istinaf yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır.

Kiralayan tarafından kararın, taşınmazın tahliyesi amacıyla icraya koyulması mümkündür. İcra müdürlüğünce ise tahliye kararının icrası için kiracıya tahliye emri tebliğe çıkarılacaktır.

Bu halde gösterilecek olan teminat bedeli 3 aylık kira parası kadardır.

Yine bu halde açıkladığımız prosedür izlenerek kiracı tarafça tahliyenin önlenmesi için istinaf başvurusunda bulunulmalı, tahliye talepli başlatılan icra dosyasına teminat bedeli yatırılmalı, icra müdürlüğünden mehil vesikası alınarak icra hukuk mahkemesinde icranın geri bırakılması talepli dava açılmalıdır.

10. Sonuç

İcranın geri bırakılması kararı verilmesi halinde, mahkeme kararının icra edilebilirliği kesinleşme tarihine kadar durdurulacaktır. Eğer istinaf veya temyiz başvurusu reddedilirse, icranın geri bırakılması, tehir-i icra kararı hükümsüz hale gelir ve icra işlemleri kaldığı yerden devam eder.

İcra Takibine Konu Mahkeme Kararı: Karar, ilamlı icra takibine konu edilmelidir.

Kanun Yoluna Başvurulması: Karara karşı istinaf veya temyiz yoluna başvurulmuş olmalıdır.

Derkenar ve Mehil Vesikası Alınması:

Derkenar kararı veren ilk derece mahkemesinden alınacakken, mehil vesikası icra takibinin yapıldığı icra müdürlüğünce düzenlenecektir.

 Teminat Yatırılması Gerekliliği: Kural olarak icranın geri bırakılması için alacak bedeli ve 3 aylık faizi tutarında bir nakdi teminat veya banka teminat mektubunun icra dosyasına sunulması gerekir.

Yetkili Mahkemeye Başvuru: İcranın geri bırakılması kararları icra hukuk mahkemeleri tarafından, icra takibinin başlatıldığı yer mahkemesince verilmektedir.

 tarafından, icra takibinin başlatıldığı yer mahkemesince verilmektedir.