Haksız İcra Takibi ve Kötüniyet Tazminatı

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu çerçevesinde, alacaklının, alacağını tahsil etmek amacıyla ilamsız icra takibi yoluna başvurması mümkündür. Uygulamada alacaklının ilamsız icra takip yolunu kötüye kullanması yani haksız icra takibi başlatması halinde, borçlunun korunması amacıyla İcra ve İflas Kanunu “kötüniyet tazminatı” kavramını düzenlenmiştir. Bu düzenleme, hem alacaklının hem de borçlunun haklarını güvence altına alır hem de icra hukukunun istismar edilmesini önler.

Kötüniyet tazminatı, borçlu olmadığı hâlde hakkında haksız icra takibi başlatılan kişinin, alacaklının kötü niyetli bu davranışı nedeniyle uğradığı zararının karşılanması amacıyla talep edebileceği özel bir tazminat türüdür. Yine alacaklının, dava açarak alacağının bulunduğunu ve itirazın iptalini ispatladığı takdirde de borçlu haksız olarak icra takibine itiraz ettiğinden kötüniyet tazminatına mahkum edilir.

Kötüniyet tazminatı hakkı, İcra ve İflas Kanunu’nun 67. maddesi kapsamında düzenlenmiştir.

Kötüniyet tazminatı talep edilirken, ilgili haksız icra takibine konu edilen alacağın en az %20'si kadar bedel belirlenmelidir. Mahkeme, olayın özelliklerine göre daha yüksek bir miktara da hükmedebilir.

İcra İflas Kanunun 67. maddesine göre; Takip talebine itiraz edilen alacaklı, itirazın tebliği tarihinden itibaren bir sene içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını ispat suretiyle itirazın iptalini dava edebilir.

Bu davada borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli görülürse alacaklı; diğer tarafın talebi üzerine iki tarafın durumuna, davanın ve hükmolunan şeyin tahammülüne göre, red veya hükmolunan meblağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere, uygun bir tazminatla mahkum edilir.

İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.

Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır.

Bu Kanunda öngörülen icra inkar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve benzeri tazminatların tespitinde, takip talebi veya davadaki talep esas alınır.

**Kanun lafzından anlaşıldığı üzere; eğer hakkınızda haksız bir icra takibi başlatılmışsa yasal süresi içinde itirazda bulunmalısınız. Bu aşamada hakkınızdaki haksız icra takibi duracaktır. Eğer bu icra takibine dayalı itirazın iptali için bir dava süreci başlatılırsa, süresinde icra takibine yasal itirazını yapmış bir davalı olarak cevap dilekçeniz ile ayrıca kötüniyet tazminatı talebinizi mahkemeye bildirebilirsiniz. Hukuki açıdan hak kayıplarına uğramamak adına süreci avukat ile yürütmenizi tavsiye ederiz.

Hangi Koşullarda Kötüniyet Tazminatına Hükmedilebilir?

Borçlu olmadığınız halde hakkınızda icra takibi başlatıldıysa, hukuken yalnızca itiraz etmekle kalmaz, aynı zamanda kötüniyet tazminatı talep edebilirsiniz.

Kötüniyet tazminatına hükmedilebilmesi için aşağıda yer alan yasal koşulların birlikte varlığı gerekmektedir;

İlamsız icra takibi başlatılmış olmalı,

Borçlu olarak yasal süresi içinde icra takibine itirazda bulunmuş olmalısınız,

Alacaklının, gerçekte var olmayan bir borç için bilerek ve kötü niyetle takip başlattığı anlaşılmalı,

Borçlu olarak dava dilekçesinde açıkça kötüniyet tazminatı talebinde bulunmalısınız.

Bu şartların bir arada varlığı halinde kötüniyet tazminatına hükmedilebilecektir.

Kötüniyet Tazminat Miktarında Alt yada Üst Sınır Var Mıdır?

Mahkeme, alacaklının kötüniyetli olduğunu tespit ederse, borçlu lehine alacak miktarının en az %20’si kadar tazminata hükmedebilir. Bu miktar, olayın özelliklerine göre artırılabilir.

Mahkemece Kötüniyet Nasıl Tespit Edilir?

Alacaklının icra takibinde haksız olması doğrudan kötüniyetli olarak nitelendirilmez. Ayrıca kötüniyeti gösterir ispat gerekebilir.

Alacaklının, borcun olmadığını bildiği veya bilmesi gerektiği halde takip başlatması kötü niyet olarak değerlendirilir. Bu durum, borçlunun itibarını ve hukuki güvenliğini zedelediği için kötüniyet tazminatına hükmedilir.

Hakkımda başlatılan icra takibine süresi içinde itiraz etmedim. Sonradan kötüniyet tazminatı talep edebilir miyim?

Hayır. Kötüniyet tazminatı talep etme hakkınız ancak ilgili haksız icra takibine süresi dahilinde itiraz ederseniz doğacaktır.

Hakkımda başlatılan ilamlı icra takibine dayanarak kötüniyet tazminatı talep edebilir miyim?

Hayır. Kötüniyet tazminatı talep etme hakkı sadece ilamsız icra takipleri açısından kabul edilir.

Mahkemece Re'sen Kötüniyet Tazminatına Hükmedilir Mi?

Hayır, mahkeme re'sen kötüniyet tazminatına hükmedemez. Yargılama sürecinde kötüniyet tazminatı talebinizi dilekçenizde belirtirseniz mahkeme bu talebi değerlendirir.

** Hakkınızda başlatılan haksız bir ilamsız icra takibine dayalı ödeme emri aldığınızda hızlı şekilde süresi dahilinde bir avukata danışarak süreci yönetmeniz, hukuki açıdan hak kayıplarına ve zarara uğramanızın önüne geçecektir.